ZATERDAG 19 MAART 2022
OUDE KERK CHARLOIS
Concept Toine Horvers | Zang Het Retorisch Kwartet
RITE is een tijdgebonden kunstwerk waarin zangstemmen, architectonische ruimte en de cyclus van licht en donker samenkomen. RITE voltrekt zich op een moment in het jaar waarop licht en donker in evenwicht zijn en in een ruimte die gevoelig is voor licht en klank.
RITE is gebaseerd op de vijf stadia in de lichtcyclus van een etmaal: duister, ochtendschemer, daglicht, avondschemer en duister. Voor elk stadium is een gregoriaanse melodie gekozen die een uur lang herhaald wordt gezongen. Doordat iedere zanger het lied op een ander moment inzet, gaan de melodieën elkaar onregelmatig overlappen. Het klankweefsel dat daardoor ontstaat, verbindt zich door de tijd met de ruimte en het licht. Tijdens elk van de vijf lichtstadia zijn bezoekers welkom.
RITE beslaat het volledige etmaal van 19 maart. Het start om middernacht in de nacht van vrijdag op zaterdag en loopt door tot middernacht op zaterdag.
Tijden en liederen van RITE op zaterdag 19 maart 2022
| duister | 00.00 – 01.00 | De profundis clamavi |
| ochtendschemer | 06.00 – 07.00 | Resurrexi |
| daglicht | 12.00 – 13.00 | Ubi caritas |
| avondschemer | 19.00 – 20.00 | Misericordias Domini |
| duister | 23.00 – 24.00 | De profundis clamavi |
Beeldend kunstenaar Toine Horvers heeft in zijn werk een voorkeur voor ritualistische vormen en bewegingen: herhaling, patronen, cirkels, lijnen en cycli zoals die van het licht tijdens een etmaal. Het concept voor RITE ontstond in 1994, toen hij, experimenterend met cassetterecorders en endless tapes, ontdekte dat het door elkaar laten klinken van een gregoriaanse melodie resulteert in een harmonisch klankpatroon.
De Gregoriaanse muziek is vanuit de religieuze traditie onverbrekelijk verbonden met licht, tijd en ruimte. Historicus Georges Duby schrijft over de gebedstijdencycli van kloosterlingen, uitgedrukt in gebed, gezang en klokgelui:
“Het gebedsleven bracht een ononderbroken ervaring van de kosmische tijd met zich mee. Door zich te voegen naar het circulaire ritme daarvan, door zich aan elk verstorend toeval te onttrekken, leefde de kloostergemeenschap al in de eeuwigheid: de dood was voor haar werkelijk overwonnen.”
– Uit De kathedralenbouwers. Georges Duby 1976, vertaald door Ger Groot
De liederen in RITE worden gezongen door Het Retorisch Kwartet. Het kwartet, in 2011 opgericht door beeldend kunstenaar en zanger Olphaert den Otter, richt zich op het zingen van oude muziek. Het kwartet zag in RITE een welkome aanleiding om zich te verdiepen in de gregoriaanse muziek. Bij de keuze van liederen voor ieder stadium richtte Olphaert zich zowel op de melodie als op de inhoud van het lied.
De ruimte van de Charloisse Oude Kerk is zowel groots en akoestisch, als klein en intiem. Met haar kunstprogramma, draagt de kerk actief bij aan het culturele leven van Charlois.
| Concept | Toine Horvers |
| Zang | Het Retorisch Kwartet Bernadette van Leeuwen – sopraan Olphaert den Otter – countertenor Paul den Otter – tenor Robert Andriessen – bas voor RITE aangevuld met: Corrie Brands – mezzo sopraan Toine Horvers – tenor |
| Ruimte | Oude Kerk Charlois |
| Licht | De natuurlijke lichtcyclus van 19 maart 2022 |
Locatie Oude Kerk Charlois, Charloisse Kerksingel 35, Rotterdam.
Toegang vrij, reserveren is niet noodzakelijk.
OV vanaf Rotterdam Centraal Neem metro D richting De Akkers, stap uit bij halte Maashaven, stap hier op tram 2, richting Charlois, stap uit bij halte Frans Bekkerstraat en loop 4 minuten. Of: neem Frequentbus 44, stap uit bij halte Katendrechtse Lagedijk, loop 9 minuten.
Contact